Bilindiği üzere dünyayı etkisi altına alan Covid-19 pandemisi ile ilgili ülke çapında önlemler alınmakta olup, kanuni düzenlemeler ile işbu önlem çalışmaları devam etmektedir. Son olarak 16 Nisan 2020 tarihinde TBMM tarafından kabul edilen, 17 Nisan 2020 tarihinde Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 7244 sayılı Yeni Koronavirüs Salgının Ekonomik ve Sosyal Hayata Etkilerinin Azaltılması Hakkında Kanunda iş hukuku açısından da önemli değişikliklere yer verilmektedir. İşbu bilgi notunda mevzuatta yapılan değişikliklerin iş hukuku açısından değerlendirilmesi yapılacaktır. Dört başlık altında incelenecek olan işbu düzenlemeler aşağıdaki gibi sunulmaktadır.

İşverenin İş Sözleşmesini Fesih Yasağı:
7244 Kanununun 9. Maddesi ile 4857 Sayılı İş Kanununa yeni bir düzenleme getirilerek, 17 Nisan 2020 tarihinden itibaren, geçici olmak üzere işverenin iş sözleşmesini fesih hakkı yasaklanmıştır. Yasak ile amaçlanan, yaşanılan işbu olağanüstü süreçte yaşanan işten çıkarmaları engellemektir. İşbu yasak 3 ay süre ile sınırlı olup, Cumhurbaşkanının 3 aylık süreyi 6 aya kadar uzatma yetkisi bulunmaktadır. İş Kanunu'nun 25. maddesinde düzenlenen ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller dışında işveren tarafından iş sözleşmesi feshedilemeyecektir. Bu madde hükümlerine aykırı olarak iş sözleşmesini fesheden işveren veya işveren vekiline, sözleşmesi feshedilen her işçi için fiilin işlendiği tarihteki aylık brüt asgari ücret tutarında idari para cezası verilecektir. Yasak kapsamı dışında olan ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller dışında, işveren haklı veya geçerli sebeplerle fesih yapamayacaktır.

Bazı Alacakların Yapılandırılması İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun:
16 Ekim 2020 tarihinde TBMM gündemine giren, 23 Ekim 2020 tarihinde ise Plan ve Bütçe Komisyonu’nda kabul edilen ‘’Bazı Alacakların Yapılandırılması İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifi’’nin on maddesi 05.11.2020 tarihi itibariyle TBMM Genel Kurulu’nda görüşülerek kabul edilmiş ve 17.11.2020 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Vergi borçlarının yapılandırılması ülke gündemine zaman zaman ‘’vergi barışı’’ adı altında paket içinde zaman zaman da kesinleşmiş kamu alacaklarına ilişkin olarak gelmiştir. Yeni gelen vergi yapılandırması ise sadece kesinleşmiş kamu alacakları ile ilgili olarak 7020 sayılı Kanuna benzer şekilde hazırlanmıştır. Kesinleşmiş alacaklar 7256 sayılı ‘’Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’’da 31 Ağustos 2020 (bu tarih dahil) öncesindeki döneme ait olup 17.11.2020 tarihi (bu tarih dahil olmak üzere) itibariyle vadesi geldiği hâlde ödenmemiş ya da ödeme süresi henüz geçmemiş bulunan alacaklar olarak tanımlanmıştır.

Vergi Borçlarının Yapılandırılması:
Vergi borçlarının yapılandırılması ile vergi aslına bağlı cezaların tamamen, vergi aslına bağlı olmayan cezaların da yarısının silinmesi yanında, daha yüksek oranlı gecikme faizi veya gecikme zammı yerine, daha düşük ÜFE aylık değişim oranına göre bir faiz ödenmesi gibi önemli avantajlar sağlanabilecektir. Örnek vermek gerekirse, 1 Ocak 2017 tarihinden 30 Kasım 2020 tarihine kadar bir faiz hesaplaması yapacak olursak, ödenmesi gereken toplam faiz veya zammın yaklaşık yüzde 80’i silinecektir. Borçların yapılandırılabilmesi için vergi borçlarıyla ilgili dava açılmaması, açılmış davalardan vazgeçilmesi ve kanun yollarına başvurulmaması koşulları aranmaktadır. Bu koşullar gereği, yapılandırmadan yararlanmak üzere başvuruda bulunan borçluların, eğer vergi borcuyla ilgili devam etmekte olan bir davası varsa başvuru süresi içinde, ilgili tahsil dairesine davadan vazgeçme dilekçesi vermesi gerekir.

Sosyal Güvenlik Kurumu Prim Borçlarının Yapılandırılması:
7256 sayılı kanun ile yapılandırma kapsamında olan kamu alacaklarından biri de Sosyal Güvenlik Kurumu’na ait prim borçları olup bu hususu ayrı olarak ele almakta fayda bulunmaktadır. Sigorta primleri, genel sağlık sigortası primi, işsizlik sigortası primi, idari para cezaları, iş kazası veya meslek hastalığı sonucunda doğan rücu alacakları, yersiz ödenen gelir ve aylıklardan doğan alacaklar ve BAĞ-KUR sigortalılarının daha önce dondurulan hizmet sürelerinin ihyası halinde doğacak alacaklar yapılandırma kapsamında bulunmaktadır. Bu tür alacakların yapılandırılması için de son başvuru tarihi 31 Aralık 2020 olarak öngörülmüştür. Yine, diğer düzenlemelere paralel şekilde 31 Ağustos 2020 tarihinden önce tespitleri yapılan ve yapılandırma son başvuru tarihine kadar kesinleşenler de yapılandırmadan faydalanabilecektir.

Yapılandırılan Borçların Ödenmesi:
Yeniden hesaplanan ve yapılandırılan borç tutarının peşin veya taksitle ödenmesi borçluların tercihine bırakılmıştır. Borcun bir defada ödenmesinin tercih edilmesi durumunda, yeniden yapılandırılan vergi borçlarının 31 Ocak 2021 tarihine kadar ödenmesi gerekmektedir. Tercihini taksitler halinde ödemek yönünde kullananlar borçlulara ilk taksiti Ocak 2021’den başlamak üzere, ikişer aylık dönemler halinde, en çok 18 eşit taksitte 36 aya kadar vade tanınmaktadır. Ayrıca, ödeme yönteminin 1 Mart 2021 tarihine kadar değiştirilebilmesi mümkündür.

Sonuç:
7256 sayılı kanun ile tüm dünyayı olumsuz etkileyen salgının kötü sonuçları engellenmeye çalışılmaktadır. Vergi mükelleflerinin, işverenlerin vergi ve sigorta prim borçlarını ve bunlarla ilgili cezalarını yapılandırma kapsamında peşin veya taksitler halinde ödemelerinin mevcut borç yükünü hafifleterek pandemi sürecini kolay atlatmaları yönünde nispeten avantaj sağlayacağı aşikardır.