Son dönemlerdeki ekonomi politikaları ve jeopolitik önemi sayesinde Türkiye, yabancı yatırımcıların ilgisini çekmiş ve vasıf düzeyi yüksek yönetici ve teknik eleman gibi alanlarda istihdamda artış gözlenmiştir. Bunun yanı sıra, yabancı akademisyen, bilim insanı, sanatçı gibi önemli kişilerin Türkiye’deki çalışmaları da yoğunluk kazanmıştır.
Bu artışla birlikte, eski mevzuatın güncel ihtiyaçlara cevap verememesi neticesinde, 6735 sayılı Uluslararası İşgücü Kanunu Ağustos 2016’da yürürlüğe girmiştir. Kanunun 11. maddesi, uluslararası işgücü politikası doğrultusunda; eğitim düzeyi, mesleki deneyimi, bilim ve teknolojiye katkısı, Türkiye’deki faaliyetinin veya yatırımının ülke ekonomisine ve istihdama etkisi gibi kriterleri taşıyan yabancılara “Turkuaz Kart” verilmesini öngörmektedir.
Turkuaz Kart, Kanunda “Yabancıya Türkiye’de süresiz çalışma hakkı, mevzuat hükümlerine göre eş ve bakmakla yükümlü olduğu çocuklarına ise ikamet hakkı veren belge” olarak tanımlanmıştır. Ayrıca, Turkuaz Kart’a ilişkin düzenlemeleri içeren “Turkuaz Kart Yönetmeliği”, 14 Mart 2017 tarihli ve 30007 sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Turkuaz Kart Verilebilecek Yabancılar
Turkuaz Kart aşağıdaki niteliklere sahip yabancılara verilebilir:
- Eğitim düzeyi, ücreti, mesleki bilgisi ve deneyimi, bilim ve teknolojiye katkısı gibi nitelikleriyle yüksek nitelikli işgücü olarak değerlendirilen,
- Yatırım veya ihracat düzeyi, sağlayacağı istihdamın büyüklüğü, bilimsel ve teknolojik gelişmeye yaptığı katkı gibi özellikleriyle yüksek nitelikli yatırımcı olarak değerlendirilen,
- Bilimsel ve teknolojik gelişmeye katkı sağlayan veya bilim, sanayi ve teknoloji alanlarında uluslararası düzeyde ülke menfaatleri açısından stratejik kabul edilen çalışmalar yapan bilim insanı veya araştırmacı,
- Kültürel, sanatsal veya sportif faaliyetler açısından uluslararası düzeyde başarılı olan,
- Türkiye’nin veya Türk kültürünün uluslararası tanınırlığına katkı sağlayan ya da Türkiye’nin millî menfaatlerine ilişkin uluslararası faaliyetlerde bulunan.
Bu kriterlerin değerlendirilmesi, Uluslararası İşgücü Genel Müdürlüğü tarafından yapılmaktadır. Yönetmeliğin 11. maddesi, bu husustaki puanlama sistemini ve kıstasları detaylandırmaktadır.
Turkuaz Kart Başvurusu
Turkuaz Kart başvurusu, yurt içinde doğrudan sistem üzerinden, yurt dışında ise yabancının vatandaşı olduğu veya yasal olarak bulunduğu ülkedeki Türk dış temsilciliği aracılığıyla yapılabilir.
Turkuaz Kart Sahibi Yakınına İkamet İzni
Turkuaz Kart sahibinin yabancı eşi ile kendisinin veya eşinin ergin olmayan veya bağımlı yabancı çocuklarına da “Turkuaz Kart Yakını Kartı” düzenlenir. Bu kart, Turkuaz Kartın geçerlilik süresi boyunca ikamet izni yerine geçer.
Turkuaz Kart Sahibi Hak ve Yükümlülükleri
Turkuaz Kart sahibi, süresiz çalışma izninin sağladığı haklardan yararlanır. Bununla birlikte:
- Türkiye’de askerlik yapma yükümlülüğünden muaftır.
- Seçme ve seçilme, kamu görevlerine girme haklarından yararlanamaz.
- Sosyal güvenliğe ilişkin kazanılmış hakları saklı olup, bu haklar ilgili mevzuat hükümlerine tabidir.
- Türkiye’deki ikamet, seyahat, çalışma, yatırım, ticari faaliyet, miras, taşınır ve taşınmaz iktisabı ile ferağı gibi işlemleri Türk vatandaşlarına uygulanan mevzuata göre yürütülür. Ancak özel kanunlarda Türk vatandaşlığı şartı aranıyorsa, Turkuaz Kart sahipleri bu haklardan yararlanamaz.
Vatandaşlık Kazanma
Türk Vatandaşlığı Kanunu kapsamında, Turkuaz Kart sahibi ve yakını, millî güvenlik ve kamu düzeni açısından engel teşkil edecek bir hali bulunmaması ve geçiş süresi kaydının kaldırılması şartıyla Bakanlıkça teklif edilmesi halinde Türk vatandaşlığı kazanabilir.
Sonuç olarak, 14 Mart 2017 tarihli ve 30007 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan “Turkuaz Kart Yönetmeliği”, başvuru yapmak isteyen yabancılar için önemli bir rehber niteliğindedir.