Organize Sanayi Bölgeleri, Organize Sanayi Bölgeleri Uygulama Yönetmeliğinde bahsedildiği üzere, Sanayinin uygun görülen alanlarda yapılanmasını sağlamak, çarpık sanayileşme ve çevre sorunlarını önlemek, kentleşmeyi yönlendirmek, kaynakları rasyonel kullanmak, bilgi ve bilişim teknolojilerinden yararlanmak, sanayi türlerinin belirli bir plan dâhilinde yerleştirilmesi ve geliştirilmesi amaçlarıyla kurulan mal ve hizmet bölgeleri olduğundan tüzel kişiliğe sahip olan bu bölgelere çeşitli avantajlı teşvikler sağlanmaktadır. OSB tüzel kişiliği bu yönden aynı zamanda çeşitli vergilerden de muaf tutulmaktadır.

OSB tüzel kişiliklerinin yararlanabileceği çeşitli teşviklerden biri de Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından sağlanan bakanlık kredisidir. Bakanlık kredisi OSB projelerinin tamamına kadar olan kısmına verilebilir. 4562 sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu 14. Maddesinde; OSB’nin yetkili organlarının OSB projesinin keşif tutarı ve genel idare gelirleri ile ilgili olarak bakanlıktan kredi talep edebilecekleri, aynı zamanda faaliyetleri için gerekli olan ve bakanlıkça uygun görülecek projeler için de bakanlıkça kredi verilebileceği düzenlenmiştir. Yeşil OSB kriterlerini sağlamak üzere proje sunulur ise buna ilişkin kredi talepleri bakanlıkça önce değerlendirilir. OSB’ler sadece bu krediden kullanmak zorunda olmayıp istedikleri takdirde, iç veya dış kaynaklardan da diledikleri gibi kredi kullanabilirler, bu kredilere de bakanlıkça faiz desteği verilmesi mümkündür. Bu kredilere başvurmaya OSB müteşebbis heyeti ve genel kurulu yetkilidir. OSB’lerin bu krediye yönelik taleplerini bulunduğu ilin valilik kurumu aracılığı ile Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’na ileterek, krediye başvurması gerekmektedir.

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca yayınlanan Organize Sanayi Bölgeleri ve Sanayi Siteleri Projeleri Ödeneklerinin Kullanımı ve Kredilendirilmesine İlişkin Usul ve Esaslar’da düzenlendiği üzere, bakanlıkça verilen kredilerin faiz oranı %3 geri ödeme şartları ise 3 yıl ödemesiz olmak üzere toplam 13 yıldır. Kredinin faizi, paranın OSB’nin banka hesabına geçtiği tarihten itibaren başlar. Kredi taksitlerinden herhangi birinin vadesinde tahsil edilememesi durumunda borcun tamamı muacceliyet kazanır ancak bakanlık uygun gördüğü takdirde borç taksitini, doğal afetler, kısmi ve genel seferberlik halleri dışında en fazla dört defaya mahsus olmak ve itfa planındaki vadelerdeki taksitleri ile birlikte eşit olarak tahsil edilmek üzere erteleyebilir.

4687 sayılı Emlak Vergisi Kanunu 4. Maddesinde daimi olarak emlak vergisinden muaf olan binalar listelenmiş olup, söz konusu maddenin (m) bendinde; “Cumhurbaşkanınca vergi muafiyeti tanınan vakıflara ait binalar (Vakıf senedindeki cihete tahsis edilmek şartiyle) ile organize sanayi bölgeleri, serbest bölgeler, endüstri bölgeleri, teknoloji geliştirme bölgeleri ve sanayi sitelerinde yer binalar” denilmekle beraber Organize Sanayi Bölgeleri’nde yer alan binalar daimi olarak emlak vergisinden muaf tutulmuştur. Aynı zamanda yine Emlak Vergisi Kanunu 15. Maddesine göre, “Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca, organize sanayi bölgeleri için iktisap olunduğu veya bu bölgelere tahsis edildiği kabul edilen arazi (Sanayici lehine tapudaki tescilin yapılacağı tarihe kadar” denilmekle beraber Organize Sanayi Bölgeleri geçici olarak arazı vergisinden de muaf tutulmuştur.

488 sayılı Damga Vergisi Kanunu (2) sayılı tablosu altında, Ticari ve medeni işlerle ilgili kağıtlar kısmının 53. Maddesine göre organize sanayi bölgeleri, serbest bölgeler, endüstri bölgeleri, teknoloji geliştirme bölgeleri ve sanayi sitelerinde bulunan arsaların tahsisine ilişkin olarak düzenlenen sözleşmeler ve taahhütnameler damga vergisinden muaf tutulmuştur.  Yazılı madde kapsamında OSB tüzel kişiliklerinin, arsaların tahsisine ilişkin sözleşmeleri ve taahhütnameleri damga vergisinden muaftır.

492 sayılı Harçlar Kanunu 59. Maddesi (n) bendine göre Organize Sanayi Bölgeleri içerisinde yer alan gayrimenkullerin ifraz veya taksim veya birleştirme işlemleri, arsaların tahsisi nedeniyle şerhi gerektiren işlemleri ile bu arsa ve üzerine inşa edilen binaların tahsis edilene devir ve tescili işlemleri ve cins değişikliği işlemleri harçtan muaftır. 2464 sayılı Belediye Kanunu’nun 80. Maddesine göre ise Organize Sanayi Bölgeleri içerisinde yapılan yapı ve tesisler bina inşaat harcı ve yapı kullanma izni harcından muaftır, aynı maddeye göre teşvik belgesine haiz OSB’ler parselasyon harcından muaftır.

3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 17. maddesinin 4.  fıkrasının (k) bendinde düzenlendiği üzere Organize Sanayi Bölgeleri’nin kurulmaları amacıyla oluşturulan, iktisadi işletmelerin arsa ve işyeri teslimleri KDV’den muaftır. Aynı zamanda yine 3065 sayılı kanunun 13. maddesinin (j) bendine göre OSB alanlarının ve küçük sanayi sitelerinin su, kanalizasyon, arıtma, doğalgaz, elektrik, haberleşme, yenilenebilir ve diğer enerji tesisleri ile yol yapımına ve küçük sanayi sitelerindeki işyerlerinin inşasına ilişkin, bunlara veya bunlar tarafından oluşturulan iktisadi işletmelere yapılan mal teslimleri ile hizmet ifaları KDV’den istisnadır. Ancak bu tesislerin bakımına, onarımına, tamirine ilişkin ve idari bina, sosyal tesisler, spor tesisleri ve benzeri tesislerin yapım işlerine ilişkin yapılan teslim ve hizmetler bu istisna kapsamına girmez.

4562 sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu 21. maddesinde de “OSB tüzel kişiliği, bu Kanunun uygulanması ile ilgili işlemlerde her türlü vergi, resim ve harçtan muaftır.” ve “Atık su arıtma tesisi işleten bölgelerden, belediyelerce atık su bedeli alınmaz.” hükümlerinde görüldüğü üzere OSB tüzel kişilikleri 4562 sayılı kanunun uygulanması ile ilişkin işlemlerde her türlü vergi, resim ve harçtan muaf tutulacaktır. Aynı kanunun 14. Maddesinde OSB tüzel kişiliklerinin her türlü iç ve dış kaynaktan kredi kullanabilecekleri düzenlendiğinden, OSB tüzel kişilikleri bankalardan kredi çektikleri takdirde kendilerine dolaylı bir vergi olan BSMV yani Banka Sigorta Muameleleri Vergisi’nin dolaylı olarak yansıtılması durumu da söz konusu olmayacak, OSB tüzel kişiliği bu vergiden de muaf olacaktır. Aynı zamanda 21. maddeye göre de atık su tesisi işletmekte olan OSB tüzel kişiliklerinden belediyelerce atık su bedeli de alınamayacaktır.

Sonuç olarak; OSB tüzel kişilikleri, sanayinin uygun görülen alanlarda yapılanmasını sağlamak, çarpık sanayileşme ve çevre sorunlarını önlemek, kentleşmeyi yönlendirmek, kaynakları rasyonel kullanmak, bilgi ve bilişim teknolojilerinden yararlanmak, sanayi türlerinin belirli bir plan dâhilinde yerleştirilmesi ve geliştirilmesi amacıyla kurulduğundan ve kamu yararını ihtiva ettiğinden, OSB’lere çeşitli muafiyetler ve teşvikler sağlanmıştır. İlgili idarece yukarıda yazılı harçların ve vergilerin hukuka aykırı şekilde OSB tüzel kişiliğinden tahsil edilmesi durumlarında, idari yargı kollarında dava ikame edilerek söz konusu harç ve vergilerin iadesi sağlanabilecektir.