9 Şubat 2017 tarihli 29974 sayılı resmi Gazete’de yayımlanan 687 sayılı KHK ile işsizlik sigortası Kanunu’na iki geçici hüküm eklenmiştir. KHK’nın söz konusu 3.maddesi yayımlandığı tarihte yürürlüğe girmiştir. Böylece işverenlere 1/2/2017 tarihinden itibaren yapacakları işe alımlarında önemli derecede maddi kolaylıklar sağlanmıştır.
Öncelikle geçici 17.madde incelendiğinde, işsizlik sigortası Kanunu’na eklenen bu madde kapsamında kimlerin değerlendirileceğini tespit etmek önem arz etmektedir. Düzenlemeye göre bu madde kapsamındaki imkanlardan yararlanmak için aşağıdaki şartların tamamı işe alınacak kişilerde bulunmalıdır: 1/2/2017 tarihinden itibaren özel sektör işverenlerince kuruma kayıtlı işsizler arasından işe alınma, işe alındıkları tarihten önceki üç aya ilişkin sosyal güvenlik kurumuna verilen aylık prim ve hizmet belgelerinde veya muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinde kayıtlı sigortalılar dışında olma, 2016 yılı aralık ayına ilişkin aylık prim ve hizmet belgelerindeki sigortalı sayısına ilave olma.
Bu şartları sağlayan kişilerden işe alım yapılması şartıyla işverene; 31/12/2017 tarihine kadar işe alınan her bir sigortalı için, işe alındıkları tarihten itibaren 31/12/2017 tarihine kadar geçerli olmak üzere, sigortalının aylık prim ödeme gün sayısının 22,22 TL ile çarpılması sonucunda bulunacak tutar, işverenler tarafından sosyal güvenlik kurumuna ödenecek sigortalı hisseleri dahil tüm primlerden mahsup edilmek suretiyle işverene destek ödemesi yapılacak, destek tutarı fondan karşılanacaktır. Yani, işverenler Şubat 2017’den itibaren işe alarak çalıştırdıkları sigortalıları için 2017 yılında daha fazla sigorta prim desteği alabileceklerdir.
2016 yılında destek tutarı her sigortalı için günlük 3,33 TL aylık ise 100,00 TL iken değişiklik ile, destek tutarı sigortalının aylık prim ödeme gün sayısının 22,22 TL ile çarpılması sonucunda bulunacak tutar olarak değiştirilmiştir. Bu halde, 30 gün üzerinden işçi başına aylık 666,66 lira destek verilecektir.
Bu destek, işçi için ödenmesi gereken sigorta primi ve işsizlik sigortası fonu primine mahsup edilecek, kalan tutar ise nakit olarak ödenecektir. Ancak; işverenlerin aylık prim ve hizmet belgelerini veya muhtasar ve prim hizmet beyannamelerini yasal süresi içerisinde vermediği, sigorta primlerini yasal süresinde ödemediği, yapılan kontrol ve denetimlerde çalıştırdığı kişileri sigortalı olarak bildirmediği veya bildirilen sigortalının fiilen çalışmadığı durumlarının tespit edilmesi, sosyal güvenlik kurumuna prim, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borcu bulunması hallerinde yukarıda belirtilen imkanlar uygulanmayacaktır.
Bu durumda da sosyal güvenlik kurumuna olan prim, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borçlarını 6183 sayılı kanunun 48 inci maddesine göre tecil ve taksitlendiren veya ilgili diğer kanunlar uyarınca yapılandıran işverenler bu taksitlendirme ve yapılandırma devam ettiği sürece yukarıda belirtilen imkanlardan yararlanabilecektir. Bir diğer deyişle; sigorta prim desteğinden faydalanacak işverenlerin son ödeme vadesi geçmiş prim borçlarının olmaması, son 1 yıl içerisinde kayıt dışı sigortalı çalıştırmadan dolayı idari para cezası uygulanmamış olması, aylık prim ve hizmet belgesini zamanında göndermiş olması gerekmektedir.
Bu maddeyle düzenlenen destek unsurundan yararlanmakta olan işverenler; aynı sigortalı için aynı dönemde diğer sigorta primi teşvik, destek ve indirimlerden yararlanamayacaktır.
Geçici 18. Madde incelendiğinde, bu maddenin kapsamının belirlenmesinde kullanılan kriterlerle, 17.madde kapsamının belirlenmesinde kullanılan kriterlerin benzeştiği görülmektedir. Buna göre 18.maddenin kapsamında değerlendirilmesi için şu şartlar gereklidir; 1/2/2017 tarihinden itibaren özel sektör işverenlerince kuruma kayıtlı işsizler arasından işe alınma; işe alındıkları tarihten önceki üç aya ilişkin sosyal güvenlik kurumuna verilen aylık prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı sigortalılar dışında olma; 2016 yılı aralık ayına ilişkin aylık prim ve hizmet belgelerindeki sigortalı sayısına ilave olma.
Bu şartları sağlayan kişilerden işe alım yapılması şartıyla işverene; 31/12/2017 tarihine kadar işe alınan her bir sigortalı için, işe alındıkları tarihten itibaren 31/12/2017 tarihine kadar geçerli olmak üzere, ücretlerinin 2017 yılında uygulanan asgari ücretin aylık brüt tutarının prim ödeme gün sayısına isabet eden tutarı üzerinden hesaplanan gelir vergisinin asgari geçim indirimi uygulandıktan sonra kalan kısmı, verilecek muhtasar beyanname üzerinden tahakkuk eden vergiden terkin edilecektir.
Somutlaştırmak gerekirse; asgari ücretli bekâr bir işçi için 93,32 lira gelir vergisi, 13.49 lira da damga vergisi olmak üzere 106,81 lira vergi ödenmektedir. İşverenler, bu sene işe alacakları yeni işçi için yıl sonuna kadar bu rakamı ödemeyecektir. Bu madde kapsamında gelir vergisi stopajı teşvikinden yararlananlar, diğer kanunlarda yer alan benzer nitelikli gelir vergisi stopajı teşviklerinden yararlanamayacak; bu madde kapsamında yapılan ücret ödemelerine ilişkin düzenlenen kâğıtlara ait damga vergisinin aylık brüt asgari ücretin prim ödeme gün sayısına isabet eden kısmı beyan edilmeyecek ve ödenmeyecektir.
Sonuç olarak; yeni getirilen düzenleme ile yıl sonuna kadar işe alınacak her yeni işçi için aylık 666 lira prim, 106 lira da vergi desteği verilmesi öngörülmektedir. Bu düzenleme ekonomiye hiç kuşkusuz canlılık getirecek ve özellikle yüzde 11,8 oranında oranına ulaşan işsizliğin düşmesine yardımcı olacaktır.